Depolitiseer het Klimaatbeleid

Depolitiseer het Klimaatbeleid.

Prijs je niet rijk in dit vreemde voorjaar van 2020: de rust op straat, de zuivere lucht en de streeploze hemel zijn geen vanzelfsprekende voorbode van een groene toekomst. Misschien zelfs nog vóórdat de piek van de coronacrisis bereikt is, zal de vroege pijn van de daaropvolgende economische crisis gevoeld worden, en komen de eerste terugtrekkende bewegingen uit de Grote Samenhorigheid alweer op gang. Populistisch rechts zal azen op de miljardenpot voor de energietransitie en duurzaamheidsbeleid. Pakken wat je pakken kan om de economie weer op gang te brengen! Een claim die mogelijk nog méér partijen zal verdelen en als een splijtzwam dwars door de politiek zal lopen. Vergis je niet: dit is de stilte voor de storm.

De vraag is zelfs of het Nederlandse klimaatakkoord en de europese Green Deal wel zullen overleven als we straks te maken krijgen met de diepste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog, en ieder zijn deel zal opeisen in een poging om de levensstandaard die we gewend zijn te herstellen. Ik hoop het wel, maar vrees het ergste. Niemand weet wat er gebeurt met een economische krimp van 5 á 10%.

Daarom is het zaak om die ontwikkeling vóór te zijn en wil ik hier graag een nieuwe gedachte lanceren: de creatie van Nationaal Klimaatfront met een veel breder draagvlak dan het huidige kwetsbare. Dat lukt alleen als we álle serieuze opties die een drastische CO2-reductie bewerkstelligen, dus ook kernenergie, accepteren. Onder het mom van – oneerbiedig gezegd – ‘ieder zijn eigen zero emissie speeltje’ moeten we de klimaatcrisis te lijf gaan. Een crisis die boven de mensheid hangt als een nog groter zwaard van damocles dan welk virus dan ook. Want een echte crisis, en dat hebben we sedert maart 2020 geleerd, verdraagt geen richtingenstrijd.

Om kort te gaan: voeg kernenergie en de ontwikkeling van thoriumreactoren direct toe aan het palet van oplossingen dat in gang gezet is om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen. Mogelijk ook zelfs oplossingen in de sfeer van geoengineering (grote artificiële ingrepen om afkoeling tot stand te brengen). Daarmee win je de harten en hoofden van een groot deel van de twijfelaars op rechts. Die zien zon, wind en waterstof als te duur, te problematisch en te ver in de toekomst. En deze voorspelling durf ik voor eigen rekening te nemen: de twijfelaars op rechts gaan straks de doorslag geven. We hebben ze nodig. Bovendien: grijp de kans om de huidige ‘nationale aanpak’ van Rutte door te zetten en te projecteren op de energietransitie. Depolitiseer het klimaatbeleid.

Ook los van covid-19 wás er al een ijzersterk argument om de controversiële kaart van kernenergie opnieuw te trekken. We gaan Parijs niet halen, we gaan die anderhalve graad niet halen, en een nog ergere opwarming ligt zeer waarschijnlijk op de loer. We hebben niets te verliezen als de opwarming binnen een halve eeuw delen van de planeet onbewoonbaar maakt. Nood breekt wet, alle registers open, ook dat hebben we vaker gehoord recentelijk.

Natuurlijk blijft er in westerse landen altijd een flink leger aan teleurgestelden, die het klimaatprobleem ontkennen en overal op tégen zijn. Maar appelleer aan de gematigden in die hoek, want die zijn er m.i. wel degelijk. Heeft zelfs Thierry Baudet niet onlangs nog een lans gebroken voor een nieuwe vorm van kernenergie: gesmoltenzoutreactoren, oftwel: thoriumreactoren. Laten we ook die veelbelovende zero emissie technologie op de agenda zetten en het redelijke deel van morrend rechts de ruimte geven om een eigen invulling te geven aan ‘duurzame energie’.

Tegelijkertijd is het nodig dat ook ter linkerzijde wat heilige huisjes omver gaan. Visionaire, creatieve leiders als Diederik Samsom (zo blijf ik hem noemen) zijn heel goed in staat om over de dogmatische grenzen van hun eigen groepering heen te stappen. Dat heeft hij bewezen door acht jaar geleden landsbelang boven partijbelang te plaatsen en in een coalitie met de VVD te stappen. Ook Samsom heeft vorig jaar zomer in de Volkskrant trouwens iets aardigs gezegd over thoriumreactoren: “Ze kunnen in 2040/50 een uitkomst zijn om de menselijke mierenhoop op schone wijze van energie te voorzien”.

Maar iets wat mij betreft echt profetische kracht gaat krijgen, zijn Diederik Samsom’s woorden in een onlangs pas online gezet filmpje uit januari 2007, waarin hij  – geschminkt als bejaarde politicus in 2040 – terugblikt op een geslaagde energietransitie in de 21ste eeuw. Een transitie die alleen mogelijk was door een uitruil van issues, het overboord gooien van alle stokpaardjes. De deal was dat rechts meedeed als links kernenergie als optie zou accepteren: het Nationaal Energie Delta Plan: Samsom: “Vanaf dat moment gingen we los en stond de energierevolutie helemaal bovenaan onze agenda”.

Kunnen we die man niet terug naar Den Haag halen?