Waterstof: New Energy for Europe

De sterren staan gunstig, het lijkt erop dat het concept van een waterstof economie vleugels krijgt. Frans Timmermans, vice-voorzitter van de EU en de man die – geflankeerd door Diederik Samsom – in Brussel het klimaatbeleid mag vormgeven, flirt openlijk met de gedachte om de Europese havens en industrie van een H2 infrastructuur te voorzien. Dit gas maakt de omschakeling naar een groene economie mogelijk, omdat het als ‘backup’ de grillige input van wind en zon opvangt. Waterstof heeft grote voordelen, het kan gebruikt worden als brandstof in energiecentrales, voor transport en mobiliteit, voor warmtemanagement in de gebouwde omgeving, en zelfs om op te koken. Waterstof kan nu al worden bijgemengd in het aardgascircuit.

Daarbij zullen we mogelijk eerst massaal inzetten op blauwe waterstof (uit fossiele bronnen waarbij de CO2 wordt afgevangen en opgeslagen) en is de grootschalige productie van groene waterstof (uit duurzame bronnen) natuurlijk de ultieme stip aan de horizon. So far so good, maar waar halen we die groene waterstof vandaan?

In een vrij recent Delfts promotieonderzoek wijst auteur Stephanie Lanphen naar Zuid Europa, het Midden Oosten en Noord Afrika als de meest gunstige regio’s voor waterstof productie uit zonne-energie. Via een pijpleiding uit Tunesië zou de laagste kostprijs van € 2,30 per kilo bereikt worden. Kostentechnische afwegingen brengen ons voor groene waterstof dus ver weg van huis.

Ook de industriële lobby organisatie Hydrogen Europe zet zijn kaarten op de zonnige Sahara als productieparadijs van waterstof. Secretaris Generaal Jorgo Chatzimarkakis bepleit in een interview met New Energy TV een ‘energie partnerschap’ met Noord Afrika. Volgens hem was het geen toeval dat de nieuwe EU chef Ursula von der Leyen bij haar eerste buitenlandse bezoek naar de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba ging, en niet naar de VS of China. Chatzimarkakis zinspeelt zelfs op een enorm project: twee 40 gigawatt electrolyzers, te bouwen door Europa, Noord Afrika en … Oekraïne.

Het lijkt er dus op dat verschillende spelers serieus met de gedachte spelen van een waterstofdeal met partners in instabiele gebieden buiten de EU. Dat verbaast me als eenvoudige filmmaker-journalist en ex-buitenlandredacteur van een Hilversumse actualiteitenrubriek. In het grote buurland van Tunesië, Libië, wordt momenteel gevochten om de olievelden. En ook in Oekraïne woedt nog altijd een stille oorlog met de oosterbuur. Als roerige regio’s de nieuwe hofleverancier van H2 worden, zal de kwetsbaarheid groot zijn. Machtswisselingen, paleisrevoluties, en aanvallen van gewapende milities liggen op de loer. Mij lijkt dat een kansloze onderneming.

Laten we voor de groene-waterstof-droom-van-de-toekomst toch volop inzetten op Europese bronnen! Wind van de oceaan in het westen en zon uit het zuiden van Europa. Desnoods gaat dat per kilo een euro duurder uitpakken, maar dat weegt wellicht weer op tegen de extra werkgelegenheid in landen als Spanje, Zuid Italië en Griekenland. En ook goed voor onze offshore industrie!

Drie jaar geleden heb ik in een impuls eens een Stichting opgericht, met de welluidende naam New Energy for Europe. Ook de gelijknamige URL newenergyforeurope.com zit bij mij in de koffer. Wie heeft er zin om samen deze (slapende) Stichting eens wakker te kussen? Eerste actie: het invullen van statuten en bestuursleden. Dan maken we er vervolgens een clubje van dat gaat pleiten voor groene waterstof van Europese bodem voor Europese burgers. Wie doet er mee?

Roelf van Til